Vooruitziende blik

Op een vrijdag wordt mij tijdens de visite op de somatiekafdeling gevraagd of ik voor het weekend begint nog even langs wil gaan bij een bewoner met toenemende pijn in haar heup. Deze mevrouw heeft in de afgelopen maanden door een veelheid aan lichamelijke problemen helaas veel mobiliteit en zelfstandigheid moeten inleveren. Het gesprek met haar blijkt al snel een heel andere kant op te gaan dan ik had verwacht.

Ze vertelt mij uitgebreid hoe ze het leven niet meer ziet zitten vanwege alle lichamelijke problemen waar ze last van heeft. Dit is pas de tweede keer dat ik haar spreek, maar het is toch al zo’n invoelbaar leed. Ze vraagt me voorzichtig of er niet iets is wat ik kan doen waardoor ze misschien niet meer zo lang door hoeft te leven. Een vraag waar ik direct een bepaald onderbuikgevoel bij krijg, maar toch twijfel ik nog wat ik precies wil gaan zeggen, ook omdat ik haar geen woorden in de mond wil leggen. We spreken verder over de verschillende dingen die we wel of juist niet kunnen doen om haar laatste levensfase naar wens te laten verlopen. Uiteindelijk noem ik ook het woord euthanasie. Zodra dit woord de kamer vult, zie ik een opluchting op haar gezicht ontstaan. Dat is wat ze het liefst zou willen, zegt ze. Ik bedank haar voor haar openheid en we spreken af dat ik na het weekend terugkom met een collega om het hier verder over te hebben.

Ik beleef een weekend als wel vaker, maar af en toe komt het gesprek nog even in mijn gedachten op. Op maandagochtend check ik de overdrachtslijst en zie ik ook de naam van deze mevrouw. Ze is in het weekend hard achteruitgegaan. Direct na ons gesprek blijkt ze haar dochter te hebben gebeld en te hebben gezegd hoe opgelucht ze was dat ze haar wens eindelijk heeft uitgesproken. Een halve dag later is ze in een slaperige toestand geraakt waar ze niet meer uit is ontwaakt. Later op de afdeling hoor ik inmiddels veelgehoorde uitspraken als ‘ze voelde het zelf ook al aankomen’ en ‘ze had het al een beetje opgegeven’. En inderdaad, dit is zeker niet de eerste keer dat een bewoner zijn of haar eigen overlijden lijkt te hebben voorspeld.

Ik zou graag begrijpen hoe dit fenomeen werkt, maar heb het antwoord vooralsnog niet kunnen vinden. Ik zal voortaan toch op een net wat andere manier luisteren als ik weer eens dit soort uitspraken voorbij hoor komen. Misschien geeft het gevoel van de patiënt zelf soms wel de allerbeste prognose.