Zijn laatste woorden

De kleine woonkamer zit vol familie, vrienden en buren als we binnenkomen. Hij ligt in het midden van het gezelschap, in zijn bed. ‘Fijn dat jullie er zijn’, zegt hij. Zijn dochter brengt de lege kopjes en een schaaltje met nog wat resterende koekjes naar de keuken. Het is alsof we op zijn verjaardagsfeest komen. Niets is minder waar. We komen voor zijn euthanasie.

In de keuken etaleren we onze spullen en nemen nogmaals het protocol samen door. We hebben de keukendeur dicht gedaan, zodat ze in de kamer nog een laatste keer afscheid kunnen nemen. ‘Mooi dat het zo kan in Nederland’. Schoonzoon staat in de tuindeur zijn koffie te drinken, ‘Hij wilde er bij volle bewustzijn uitstappen. Niet dat hij niemand meer zou herkennen, dat hij zichzelf niet meer was. Zijn geheugen was fors achteruitgegaan de laatste tijd, dat was duidelijk. En dan nu die val erbij, en alle pijn...’ Dochter steekt haar hoofd om de keukendeur: ‘We zijn er klaar voor.’

Hij strekt zijn arm al uit als mijn collega met de eerste spuit aankomt. ’Ik spuit zo eerst wat verdoving in en dan het middel waarop je in slaap valt en in coma raakt’ zegt ze, ‘je merkt dan niets meer.’ Hij is er klaar voor, bevestigt nogmaals zijn wil en sluit zijn ogen. Terwijl de vloeistof langzaam zijn ader instroomt klinkt er wat geroezemoes aan de andere kant van het bed.

‘Zitten jullie nou over mij te lullen?’ Hij doet zijn ogen open. Ik schrik. Begint hij nu een gesprek? Moeten we doorgaan met de toediening of stoppen? ‘Tuurlijk’, zegt dochter, ‘dat weet je toch?’ Het gezelschap in de kamer moet lachen. Hij sluit zijn ogen, zijn lichaam ontspant en hij zakt weg in een diep coma. Slechts enkele minuten later is er geen enkele reactie meer van zijn lichaam. De andere ampullen worden toegediend. Hij overlijdt.

‘Het is goed zo’, zegt dochter, ‘niet te zwaar dat laatste stukje.’ Ze is blij dat het is gegaan zoals hij had gewild, op een zelfgekozen moment, bij volle bewustzijn, omgeven door de mensen waar hij zo van hield, en die zo van hem hielden. Die voor hem klaar stonden, zoals hij voor hen had klaar gestaan. En die over hem lullen. Die dat al deden, maar ook zeker zullen blijven doen, ook nu hij er niet meer is.