Ik kan uitstekend tuinieren, laat ik de chirurgie ook eens proberen!

Ik doe onderzoek naar hoeveel verschillende soorten coaches we eigenlijk in Nederland hebben en vind dan deze passage: ‘Bij een innerlijk-kind-opstelling gaan we in een zachte veilige setting met een kleine groep alle fases van het leven aankijken, die fases die je al achter je hebt. Het ongeboren kind (in de buik van je moeder), het jonge kind én de adolescent tot aan je huidige plek als volwassene.’

Doelstelling van dat alles: ‘Mensen bewuster maken van hun diepste belemmerende overtuigingen, mensen begeleiden in het onder ogen komen van hun kindspijnen.’ Dat is enorm populair en hele blikken psychologisch ongeschoolden hebben zich op deze markt gestort.

Menig leek met een psychotraumatisch verleden of na een burn-out voelt zich ineens geroepen om zich te ontpoppen als therapeut voor vroegkinderlijke trauma’s, als ‘coach’ of ‘innerlijk-kind-werker’. Het is alsof je buurman, die misschien wel erg goed is in het knippen van heggen, besluit dat hij nu ook maar eens wat hersenchirurgie gaat proberen. ‘Hoe moeilijk kan het zijn?’ is hun motto, kijk eens naar mijn strakke heggen.

De psychoanalyse, ooit een majestueuze reus in de wereld van de geestelijke gezondheidszorg, werd in de jaren negentig vrij snel uit het curriculum voor dokters gebonjourd. Professor A. Poslavsky was de laatste hoogleraar in Utrecht op dit gebied. Wie kent hem nog? Psychoanalyse werd geacht te subjectief, te moeilijk te bewijzen te zijn en misschien ook gewoon te freudiaans met al die oedipuscomplexen en droomduidingen. Vrijwel niemand doet meer psychoanalyse. Wie wil er nu jarenlang studeren en analyseren als je ook gewoon een enkele weekendcursus kunt doen en jezelf vervolgens ‘Certified Inner Child Specialist’ mag noemen?

In een tijd waarin de wetenschap zou moeten zegevieren, sluipen nu oude concepten als een stel ongewenste gasten weer de achterdeur van de mainstreammaatschappij binnen. Transgenerationele familieopstellingen en innerlijk kindwerk – enkele nieuwe buzzwords die je overal hoort, van yogastudio’s tot kantoorlunches. Het lijkt wel alsof iedereen een oud trauma heeft en die traumata moeten natuurlijk met spirituele flair worden aangepakt. Een mooie groeimarkt is het geworden!

Laten we eens kijken naar de zogenaamde transgenerationele familieopstellingen. Het idee is dat problemen van onze voorouders doorwerken in onze huidige levens, en dat we door deze op te stellen in een soort liveaction-roleplayinggame, emotionele blokkades kunnen opheffen. Het is een beetje zoals een potje Cluedo, maar dan met meer huilen en minder spelregels. ‘Ah, de depressie in de keuken met het grootvaders onverwerkte verdriet!’ Een hoogst interessante activiteit voor een regenachtige zondagmiddag, maar de wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt zo’n beetje volledig.

Of innerlijk kindwerk dan. Een charmant concept waar je in contact komt met je innerlijke, jonge zelf. Dit klinkt in eerste instantie best leuk, een beetje zoals die keer dat je met je oude speelgoed speelde en je je even weer 8 jaar oud voelde. Maar dit is geen onschuldige nostalgie. Dit is serieuze business! Mensen zonder enige psychologische scholing zetten zich steeds vaker neer als begeleiders die je naar je diepste kindtrauma’s leiden. Stel je voor: je vertrouwt je diepste angsten toe aan iemand wiens enige kwalificatie is dat ze ‘zelf door dalen gegaan zijn, een enkel boek erover hebben gelezen en wat workshop hebben gevolgd’. De kans dat je hier echt verder mee komt is ongeveer even groot als het winnen van de loterij door een tarotkaartlegging.

En dan is er het financiële aspect. Deze ‘coaches’ en ‘therapeuten’ vragen vaak forse bedragen voor hun sessies. Voor slechts 199 euro per sessie kun je je innerlijke kind knuffelen en je familieopstelling herzien. Een koopje, toch? Dat heet bovendien investeren in jezelf. En wie wil dat niet? Het tragische aan dit alles is dat er echte, gekwalificeerde therapeuten zijn die jaren hebben gestudeerd om mensen te helpen met hun psychologische problemen. Zij worden vaak ondermijnd door deze charlatans die op de newagetrein springen en zonder schaamte wetenschappelijk klinkende termen rondstrooien zonder enige degelijke kennis of ervaring.

Motto: kijk uit voor de doe-het-zelftherapeuten met hun zweverige verklaringen en grote beloften. Voor echte psychologische hulp is het verstandig om te vertrouwen op diegenen die jarenlang hebben gestudeerd en zich blijven ontwikkelen in een veld dat gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek en klinische ervaring. En laat het spelen met je innerlijke kind maar over aan de professionals. Ik pleit voor opdoeken van al die gecertificeerde post-hbo-opleidingen in coaching, die leken zonder vooropleiding aannemen!