De dokter moet zoveel – pleidooi voor meer ‘ontmoeten’

Ineens viel me het woord ‘moeten’ op in een artikel. Eenmaal gesensibiliseerd voor dat woord, dook het vrijwel overal op. De dokter moet. Moet dit, moet dat, moet niets vergeten. Mag ook niets vergeten. Moet dus van alles wat. En daarnaast het woord ‘vaak’. Maar daar ga ik het een andere keer over hebben. Wel verklap ik dat dokters vaak veel moeten. En vrijwel nooit iets mogen. Ik verzamelde wat Medisch Contact-koppen met het woord ‘moeten’ in de tekst, een willekeurige greep!

Als je denkt dat een octopus met zijn acht armen veel op zijn bordje heeft, dan heb je nog nooit een dagje meegekeken met de dokter. Stel je voor: de dokter een superheld zonder cape, die balanceert tussen medische mysteries oplossen, bureaucratische boobytraps ontwijken en af en toe, heel soms, koffie drinken. Dat laatste meestal koud, want ja, druk, druk, druk.

Het begint al bij de deur. ‘Huisarts had moeten doorvragen.’ O jee, doorvragen. Was dat voordat of nadat de patiënt besloot om de symptomen van een gewone verkoudheid te beschrijven als ‘een beetje alsof er een alien uit mijn neus probeert te kruipen’? Natuurlijk, de huisarts knikt, maakt notities en vraagt zich af of misschien ook doorgevraagd moet worden of er thuis nog een ruimteschip geparkeerd staat. Of dat Haldol ooit voorgeschreven is. Of dat er een sinusitis op komst is. Of dat het een neusdunnevezelneuropathie is (heel kleine lettertjes die de dokter ook moet kennen).

Dan komt het spel ‘neppatiënten ontmaskeren’. Niet iedereen weet dat moderne doktoren ook deels detective moeten zijn, compleet met vergrootglas en Sherlock Holmes-pet. Een man komt binnen met een klacht over rugpijn, veroorzaakt door zijn zware gouden kettingen. ‘Te zwaar, dokter’, zegt hij. ‘Mijn blingbling doet pijn.’ Met een serieuze blik vraagt de dokter of hij overwogen heeft om de kettingen af en toe af te doen. ‘Nooit!’ is het gepassioneerde antwoord. Neppatiënt? Check. Nee, dan zie ik de dokter liever het münchhausen-by-proxysyndroom herkennen. Dat is nuttiger, maar wel meteen veel lastiger.

‘Verzekeraars: borstoperaties moeten beter.’ Verzekeraars menen ook heel vaak dat ze weten wat dokters allemaal moeten. En dat roepen ze ook graag van de daken. Geen probleem. Naast medisch specialist, parttimedetective, is de dokter ook een tovenaar met een toverstaf die alle operatiekamerproblemen oplost. Misschien is het tijd om die magische staf echt te patenteren. Het zou helpen bij het volgende artikel: ‘Anesthesiologen moeten brandrisico’s onderzoeken.’ Inderdaad, want tussen het reanimeren van patiënten en het uitvoeren van complexe procedures door, is het belangrijk om ook even te controleren of iemand niet vergeten is de oven uit te zetten.

En natuurlijk: ‘Verpleeghuisartsen moeten misstanden melden’. In de wereld van de geneeskunde is het essentieel om een moreel kompas te hebben en een diagnostische kit voor misstanden. Moet hebben, bedoel ik, dat kompas.

Laten we het ook even hebben over de ‘Bedrijfsartsen die tijdig moeten overleggen’. Tijdig. Een prachtig woord in de medische wereld, waar tijd een relatief concept is, iets zoals de ‘snelle’ rij bij de supermarkt die altijd de langzaamste blijkt te zijn.

En dan, het pièce de résistance: ‘Huisartsen moeten hun gelijk bewijzen’. Want na een dag vol patiënten ontmaskeren, doorvragen, brandjes blussen en operatiekamertoverij, moet de huisarts natuurlijk ook nog even tijd vrijmaken om een academische verhandeling te schrijven over waarom, inderdaad, hij gelijk had over die alienneusverkoudheid.

Ik moet het even kwijt hier, het aan de kaak stellen van ons Grote Moeten. Artsen jongleren volgens mij met meer ballen dan een circusartiest, en dat allemaal voordat de lunch koud wordt. Ik stel voor een strip te ontwerpen, waar de dokter Heer Bommel heet, en dan gaat de strip over ‘Heer Bommel en het Grote Ontmoeten’ als u nog steeds begrijpt wat ik bedoel.