Wie markt zaait, zal markt oogsten – tot de grond is uitgeput
6 reactiesVorig jaar juli kocht een commercieel bedrijf een huisartsenpraktijk in het noorden van het land. De vertrekkende praktijkhouder had geen opvolger kunnen vinden, zo was het verhaal. Al snel klonken berichten dat er wel degelijk opvolganimo was onder jonge huisartsen, maar dat zij het gevraagde goodwillbedrag niet konden ophoesten of lenen van de bank. En dus ging private equity er met de buit vandoor.
Een halfjaar later stapte bijna het voltallige praktijkpersoneel op. In de lokale krant werd dit betiteld als ‘doodsteekactie’ naar de ruim 4600 patiënten toe. Je kunt je afvragen of niet de verkoop van huisartsenpraktijken aan commerciële bedrijven de doodsteek betekent voor de huisartsenzorg. De inspectie doet onderzoek na klachten over matige bereikbaarheid en schrale zorgvoorzieningen, maar ondertussen brengen de vele duizenden patiënten in deze praktijken miljoenen aan inschrijfgelden op.
Hoewel vaak wordt gezegd dat jonge huisartsen geen praktijkhouder meer willen worden, hoor ik geregeld verhalen van gedesillusioneerde collega’s die oplopen tegen onbetaalbare praktijkpanden, achterstallig onderhoud, een onzeker personeelsbestand, een rammelend ICT-systeem en – ondanks dat – goodwillbedragen waar je u tegen zegt. Ze laten hun plannen al dan niet tijdelijk varen. Commerciële partijen kopen ondertussen niet alleen praktijken op waar geen opvolging voor wordt gevonden, maar benaderen praktijkhouders actief door bij een overname bedragen van 125 tot 150 euro per ingeschreven patiënt (een slordige 3 ton voor een normpraktijk) te beloven.
De Tweede Kamer heeft de minister verzocht om een verbod op het overnemen van huisartsenpraktijken door commerciële bedrijven – en ook een verbod op goodwill. Vooral met dat laatste zal de aantrekkingskracht voor commerciële bedrijven afnemen. Maar hoe realistisch is dit?
Helaas legt het afkeurende vingertje van de LHV het af tegen de vuist van private equity
Tot in de jaren zeventig kenden huisartsen geen pensioenvoorziening. Het vragen van een goodwillbedrag, ongeveer gelijk aan de brutojaaromzet, was volstrekt legitiem en logisch. Dit veranderde na de oprichting van het Goodwillfonds in 1987. Huisartsen die eerder goodwill hadden betaald voor een praktijk, konden bij hun pensionering aanspraak maken op een uitkering uit dit fonds. Een fonds dat werd gevuld door de tarieven van huisartsen met 70 miljoen euro per jaar te verlagen. Daarmee was het fonds feitelijk een sigaar uit eigen doos. Wie een contract met het Goodwillfonds sloot, mocht wettelijk geen goodwill vragen bij overdoen van de praktijk op straffe van royement door het ziekenfonds. Met het verdwijnen van het ziekenfonds en de komst van de Zorgverzekeringswet in 2006 verviel het verbod. Binnen een jaar werd duidelijk dat overal weer goodwill werd gevraagd. De Tweede Kamer vroeg minister Schippers om een goodwillverbod, maar zij besloot dit over te laten aan de markt. De LHV zegt: ‘Goodwill vragen mág, zelfs door huisartsen die destijds een uitkering hebben ontvangen uit het goodwillfonds, maar wij keuren het af.’ Helaas legt het afkeurende vingertje van de LHV het af tegen de steeds groter wordende vuist van private equity.
Met de intrede van commerciële bedrijven in de huisartsenzorg zijn de kaarten opnieuw geschud. De vraag is of we de regels van het kaartspel durven aan te passen nu huisartsenzorg dreigt te worden gereduceerd van essentieel en publiek goed tot winstobject voor investeerders.
Wie markt zaait, zal markt oogsten. Totdat de grond is uitgeput.
Meer van Danka Stuijver
R. Hulsebosch
huisarts, Den Haag
Den Haag 11 februari 2023
Geachte collega, beste Danka,
Jouw column in Medisch Contact van 2 februari heb ik met belangstelling gelezen.
Als ik je goed begrijp zal het bij de wet verbieden van een overnamesom voor een huisartspraktijk het prob...leem oplossen: de jonge huisarts zal weer een praktijk kunnen en durven overnemen, de oude huisarts kan met pensioen en de commerciële ketens verliezen hun aantrekkingskracht omdat ze een praktijk niet meer mogen kopen.
Het ligt aan de inhalige oude huisarts die zijn pensioen wil aanvullen met een overnamesom voor een rammelende praktijk en het ligt aan de ketens die in de huisartsenzorg gegarandeerde omzet zonder risico zien waar de private equity investeerder blij van wordt.
Maar, beste Danka, welke rol speelt de jonge huisarts in dit spel? Welke rol speel jij? Waarom ben jij geen praktijkhouder?
Ik word dit jaar 70, ben 37 jaar huisarts, de eerste 10 jaren dag en nacht bereikbaar, bevallingen, stervensbegeleiding, het hele pakket. Sinds 15 jaar opleider, onderdeel van een grote, goed georganiseerde, gecertificeerde Hoed , 8 collega’s, goede verstandhouding, praktijkmanager, maximale POH ondersteuning, declaraties worden uitbesteed. De maatschap heeft veel geld geïnvesteerd in 2 panden. De praktijken zijn groot, ruim winstgevend en de populatie patiënten is een genot om huisarts voor te zijn.
Kortom een ideale praktijk voor een jonge huisarts, die niet afgeleid wil worden door de sores van een eigen bedrijf.
In 3 jaar tijd heb ik niemand kunnen vinden die de praktijk wil overnemen. Ik vraag een redelijke overnamesom, die recht doet aan mijn investeringen en door de bank zonder probleem wordt gefinancierd.
De een vond het te groot, de ander te klein. Weer een ander woonde te dichtbij en wilde in de straat geen patiënten tegenkomen. Het door jou geschetste beeld dat de jonge huisarts niet in staat is de torenhoge overnamesommen te betalen en de commerciële ketens wel, is niet mijn ervaring noch van collega’s van mijn leeftijd. En ook niet van de zeldzame jonge praktijkhouders die ik spreek. Vele praktijken worden zelfs zonder overnamesom overgedragen.
Danka, jij en jouw collega’s zijn de oorzaak van de opkomst van de door jou gewraakte commerciële ketens. Dit is wat jullie willen: goed uurtarief, geen betrokkenheid, geen verantwoordelijkheid, geen palliatieve zorg buiten kantooruren, maximale vrijheid en geen eigen bedrijf. Dit is wat jullie krijgen: commerciële ketens.
Ons vak is een leuke hobby geworden voor een jonge vrouw met een goed verdienende echtgenoot.
Intussen heb ik mijn praktijk en het vaste team huisartsen, doktersassistentes en POH’s laten overnemen door een keten. Er wordt goede zorg geleverd en ik kan met pensioen.
Ronald Hulsebosch
E. Hajdarbegovic
Algemeen betweter, Rotterdam
Prachtig beknopt verwoord collega Hulsebosch!
De enige verandering van de afgelopen 30 jaar in de 1e lijn is de feminisering.
Mooi als de zaken zo vereenvoudigd kunnen worden.
I.E. van Hövell tot Westervlier - Ullmann
Huisarts, Oosterbeek
Graag wil ik reageren, niet op de inhoud, maar op de vorm. Ik begrijp dat er pijn is door de generaties van huisartsen heen en daarin spelen bepaalde thema’s; huisartsen balen van de ongebreidelde substitutie, zonder dat de capaciteit is vergroot. Ze... worden gek van oa de groeiende controledrift en protocollitis. Ik zie collega’s van allerlei leeftijden afstand doen van hun praktijk en het vak verlaten. Jong, oud, en alles er tussenin. Van mijn opleider tot mijn intervisiegenoot.
Dat los je niet op met beschuldigende vingers wijzen, elkaar te veroordelen en met moddergooien. Dat los je op door naast elkaar te gaan staan, elkaar vast te houden en te polsen wat de ander nodig heeft, daarnaar te luisteren en er ook wat mee te doen.
Dit vak toekomstbestendig te maken vereist continuïteit en samenwerking tussen generaties, verschillende vakgebieden en domeinen. Ik hoop voor patiënten en collega’s (en voor ons allemaal) dat de keten waarvoor u gekozen heeft een dergelijke duurzame ondernemingsvorm betracht.
Dan rest me nog te zeggen: Geniet van uw pensioen!
Bedrijfsarts , Lexmond
De commercialisering van de gezondheidszorg is een hele slechte ontwikkeling geweest. Zorgverzekeraars maken de dienst uit. Natuurlijk was het oude systeem van ziekenfondsen en particuliere verzekeraars ook niet goed maar dit had toch aangepast kunne...n worden?
Ik hoop dat de minister heel snel inziet dat verbieden van goodwill en overname van praktijken door commerciële partijen noodzakelijk is om onze eerstelijnsgezondheidszorg voor een ramp te behoeden.
J. Kroon
huisarts-niet praktiserend, Nuenen
Avaritia
Helemaal mee eens! Zoals altijd verwoordt Danka Stuijver het in haar column 'Wie markt zaait, zal markt oogsten-tot de grond is uitgeput' weer uitstekend. Gelukkig noemt zij ook de veel verzwegen of slecht besmuikt besproken terugkeer va...n de goodwill, die zich als een veenbrand heeft verspreid in huisartsenland. Patiënten zijn geen handelswaar, een huisarts met een normpraktijk heeft een prima inkomen en er is een uitstekende pensioenregeling. Helaas heeft de neoliberale wind (na de thuiszorg, de jeugdzorg en de ouderenzorg) ook hier zijn sporen achtergelaten en leiden veel huisartsen aan een ernstige vorm van avaritia. Ter geruststelling: dit is geen ernstige, nieuwe ziekte, maar een symptoom van een eeuwenoude hoofdzonde van de mens: hebzucht.
R.R. van Valderen-Antonissen
Huisarts, Tilburg
Helemaal mee eens Danka! In de podcast Pronk hoor je oud-politicus Pronk mooi uitleggen hoe hij destijds onze watervoorziening heeft gered van de privatisering. Daardoor hebben we vandaag de dag allemaal nog steeds schoon en betaalbaar drinkwater, in... tegenstelling tot landen waar die privatisering wel is ingezet. Hij legt vervolgens een principe uit waar ik me helemaal in kan vinden, namelijk, dat alle voorzieningen waarvan we vinden dat ze betaalbaar en van hoge kwaliteit voor iedereen beschikbaar moeten zijn, gegarandeerd moeten worden door de overheid. Deze diensten kunnen in beginsel best geleid worden door semi-publieke of commerciële organisaties maar de overheid moet de belangrijkste vinger in de pap houden. Blijkbaar vindt onze overheid de (huisartsen)zorg in ieder geval niet zo belangrijk als drinkwater…