Noblesse oblige?

‘Wij murmelen alleen maar wat!’ ‘We moeten een standpunt innemen en van ons laten
horen.’ ‘Stop de medicalisering van maatschappelijke problemen.’ Duidelijke taal tijdens het symposium ‘In beperking toont zich de arts’ van KNMG District Amsterdam.

Met de campagne Artsen van Nu bieden de KNMG en haar federatiepartners artsen een platform om te discussiëren over de invulling van hun medische professionaliteit. Inzicht in mogelijkheden en onmogelijkheden van de geneeskunde is de basis van een duurzame vertrouwensrelatie tussen arts en samenleving. De discussie in Amsterdam maakte duidelijk hoe lastig die invulling soms kan zijn.

Eric van Wijlick, beleidsadviseur en projectleider bij KNMG, opende de avond met een toelichting op de campagne. ‘Door grenzen te stellen kunnen we grenzen verleggen’, stelde hij. Dirk Achterbergh, huisarts in de Bijlmer, stelde aan de hand van een beschrijving van de WAO-problematiek de rol van artsen bij maatschappelijke vraagstukken ter discussie.

‘Door niet helder te zijn over waar onze grenzen liggen, ontstonden vragen over onze betrouwbaarheid.’ Peter de Leeuw, internist in het academisch ziekenhuis Maastricht en hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, koppelde de problematiek uit het verleden aan een belangrijk vraagstuk in het heden: ‘Wat is obesitas? En welke rol hebben wij daarin?’

Verantwoordelijkheid
‘Het uitblijven van resultaten uit onderzoek over obesitas geeft aan waar we staan. Moeten we wachten op helderheid of moeten we actiever zijn’, vroeg Dirk Achterbergh zich in de daaropvolgende discussie af. ‘Wij zijn niet zo geneigd proactief op te treden naar de samenleving dus dat kan lang duren’, reageerde Peter de Leeuw nuchter. Met deze uitspraken trok gespreksleider, bedrijfsarts en bestuurslid van KNMG District Amsterdam, Mariëlle A-Tjak op prikkelende wijze de zaal in.

Daar bleek hoe verschillend de meningen zijn over wat artsen kunnen doen. ‘Het is mijn verantwoordelijkheid de patiënten in mijn spreekkamer voor te lichten over oorzaken en gevolgen van obesitas. Maar ik ga niet bij hen thuis naast de koelkast staan.’ ‘Houd de aard bij het beestje. Mogen mensen niet dik meer zijn?’ ‘Met onze kennis dragen wij een maatschappelijke verantwoordelijkheid om mee te werken aan oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Noblesse oblige.’

Tegelijkertijd was er brede overeenstemming over wat er zou moeten gebeuren. ‘In de spreekkamer weten we ons goed te uiten. Maar als beroepsgroep bestaat er een ongefundeerde angst om ons te laten horen. We moeten ons meer durven uitspreken over maatschappelijke vraagstukken waar we vanuit onze ervaringen iets over kunnen zeggen.’

‘De KNMG moet vaker en duidelijker opvattingen van artsen over maatschappelijke problemen uitdragen.’ ‘Medicalisering van het probleem dekt de ware oplossing toe. We moeten het probleem ontrafelen en onze conclusies durven neerleggen bij de politiek.’ Met die consensus werd de avond afgesloten. De grenzen zijn verkend, verantwoordelijkheden belicht. En de uitdaging helder gemaakt.

Annemiek Manuel