Meervoudige spondylodese opvallend populair

In vijf jaar tijd is in de Verenigde Staten het aantal complexe operatieve ingrepen ter verlichting van lumbale stenose spectaculair gestegen. Commentatoren waarschuwen voor ‘economisch gemotiveerde overbehandeling’.

De operatieve behandeling van lumbale stenose kent grofweg drie gradaties. In het simpelste geval wordt volstaan met lumbale decompressie. Bij patiënten met bijkomende morbiditeit, bijvoorbeeld scoliose, worden ter versteviging vaak een of meer wervels vastgezet.

In JAMA van 7 april laten orthopeden en neurologen van verschillende ziekenhuizen zien dat de meervoudige spondylodese steeds populairder wordt. In een retrospectieve studie bekeken ze de therapie die patiënten met lagerugpijn tussen 2002 en 2007 kregen.

In die periode daalde het aantal operatieve ingrepen bij lumbale stenose licht. Vooral het aantal lumbale decompressies en enkelvoudige fixaties daalde flink. Het aantal ingrepen voor een meervoudige spondylodese vervijftienvoudigde echter. De auteurs stellen daarnaast vast dat het aantal levensbedreigende complicaties na een meervoudige spondylodese drie keer hoger ligt dan na een lumbale decompressie.

In een commentaar verbaast Eugene Carragee van Stanford University zich over de studie-uitkomst. Volgens Carragee is spondylodese slechts voor een klein percentage van de patiënten met lumbale stenose geïndiceerd. Nog weer een kleiner deel daarvan komt in aanmerking voor een meervoudige spondylodese. Die ingreep is ook met moderne technieken risicovol en verlost lang niet alle patiënten van hun klachten.

Carragee vermoedt dat andere dan medische motieven de populariteit verklaren. Zo krijgen artsen een tien keer hogere vergoeding voor een meervoudige spondylodese dan voor een decompressie. En daar komt dan nog bij dat een goed uitgevoerde decompressie technisch lastiger is dan een meervoudige spondylodese. Mogelijk is ook de industrie aanjager. Er zijn kostbare implantaten nodig bij spondylodese en daarvoor wordt agressief reclame gemaakt.

Als dit mechanisme op meer plekken in de zorg werkzaam is, hebben de Verenigde Staten een kolossaal economisch en sociaal probleem, concludeert Carragee.

Robert Crommentuyn

JAMA 2010; 303: 1259-65: Trends, Major Medical Complications, and Charges Associated With Surgery for Lumbar Spinal Stenosis in Older Adults

en 1309-10: The Increasing Morbidity of Elective Spinal Stenosis Surgery: Is It Necessary?

Lees ook:

• Meer nieuws