De vragen aan het einde

Volgens Leget en Van Laarhoven (MC 46/2007: 1898) vraagt het omgaan met spirituele vragen en noden een andere houding van de arts. De standaardhouding van de arts zou het zoeken van een oplossing voor een probleem zijn en het beantwoorden van vragen.

Dit impliceert het bestaan van verscheidene houdingen die naast elkaar moeten of kunnen worden gebruikt. Het aannemen van een houding heeft iets kunstmatigs: je neemt een bepaalde houding aan en afhankelijk van de patiënt die tegenover je zit, switch je van de ene houding naar de andere. Gelukkig hebben veel artsen een totaaloverzicht van wat er in een patiënt omgaat en hoeven zij geen aparte houding aan te nemen. Zij werken als mens met mensen.

De mens moet binnen de palliatieve zorg in totaal worden bekeken: lichamelijk, psychosociaal en spiritueel. Ik zou dit willen verbreden naar de totale geneeskunde. Niet alleen als mensen te horen krijgen dat zij op korte termijn zullen overlijden, maar ook in een curatieve fase moet een mens in al zijn aspecten worden bekeken.

Artsen kunnen zich verheugen in het feit dat zij eigenlijk niet zoveel hoeven te leren over het totaalbeeld van het mens-zijn en de behoeften die mensen hebben als zij contact hebben met een arts, om de doodeenvoudige reden dat zij zelf mens zijn en dat vooral ook moeten blijven.

Breda, november 2007.

R.T.C.M. van Nordennen, verpleeghuisarts