Het duivelse dilemma van de gesloten jeugdzorg

‘Soms zijn vrijheidsbeperkende maatregelen het beste wat we hebben, voor de veiligheid van de kinderen, hoe onprettig ook.’ Dat zegt ­kinder- en jeugdpsychiater Tijs Jambroes in de uitgebreide ­reportage van Sophie ­Niemansburg over de JeugdzorgPlus-locatie in Harreveld. Hier worden jongeren opgevangen die elders in de zorg uitvallen.

Niet opsluiten kan volgens Jambroes betekenen dat deze ­jongeren ten prooi vallen aan loverboys of elders in de ­criminaliteit belanden. Een duivels dilemma. Toch heeft de ­overheid in overleg met het veld besloten dat er vanaf 2030 geen opnames in gesloten jeugdzorginstellingen meer mogen ­plaatsvinden. Er moet een betere manier komen om deze jongeren te helpen dan één waarbij vrijheids­beroving plaatsvindt.

Luister naar ­organisaties met ervarings­deskundigen

Voor de helderheid: de gesloten ­instelling herbergt ook een van de zogeheten Zikos-afdelingen (Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie) voor jongeren met complexe psychiatrische problemen, waarvan onlangs bekend werd dat die vanwege misstanden gaan sluiten. Hieraan lag een onderzoek ten grondslag van ervaringsdeskundige Jason Bhugwandass. Hij maakte op eigen initiatief een rapport, maar pas nadat Jason op de socials een status van influencer kreeg, werd hij serieus genomen. Daar is een les uit te trekken, ook voor het aanpassen van de vijftien JeugdzorgPlus-locaties die Nederland rijk is. Luister naar organisaties met ervarings­deskundigen uit de jeugdzorg zoals ‘ExpEx’, en nog beter: professionaliseer ze verder.

In Noorwegen is het wiel daarvoor al uitgevonden. Jonge ­ervaringsdeskundigen adviseren al meer dan twintig jaar ­overheden hoe het beter kan in het onderwijs, de jeugdzorg, de kinderbescherming, en bij politie en justitie. Zij doen dat minder versnipperd dan in Nederland vanuit één organisatie genaamd Forandringsfabrikken (veranderfabriek). Ervaringsdeskundigen krijgen hierbij de status van professional, doen onderzoek en tellen mee. En terecht. Voor dat duivelse dilemma van opsluiting van jongeren voor hun eigen veiligheid móét een oplossing komen. Want, zoals psychiater Tijs Jambroes stelt: ‘De gesloten jeugdzorg kan dan wel verdwijnen, de jongeren met ernstige problematiek doen dat niet.’

medisch contact

nummer 25