Meer over psychiatrie

Na een telefoontje van de receptie loop ik naar de ontvangstruimte in het medisch centrum waar ik werk als psychiater. Iemand had specifiek om mij gevraagd. De naam zei mij in eerste instantie niets, maar goed. Ik naar de receptie. Ik ben koud binnen of deze patiënt stormt op mij af en begint mij te slaan en te schoppen. Uiteraard probeer ik hem af te houden, maar het houdt niet op. Collega’s zien het gebeuren, bellen voor hulp maar de patiënt blijft mij behoorlijk pijnlijk raken. Ik strek enkele keren mijn been om af te weren, waarbij ik de patiënt ook raak. Op dat moment komen mijn collega’s te hulp.

Het laatste nummer van De psychiater was gewijd aan euthanasie bij psychische aandoeningen. In het hoofdredactioneel sprak Forugh Karimi de wens uit de discussie van de twee uitersten naar het midden te verschuiven. Ik voelde me aangesproken, want het is duidelijk dat ik gezien word als een uiterste.

Tijs Jambroes werkt als een van de weinige kinder- en jeugdpsychiaters in de gesloten jeugdzorg. En dat terwijl hier kennis van de specialistische ggz hard nodig is, vindt hij. Medisch Contact liep een dag met hem mee in de JeugdzorgPlus-instelling in het dorp Harreveld waar hij werkt.

De Staatscommissie MDMA adviseert om ‘de medische toepassing van MDMA bij PTSS zo snel mogelijk in Nederland te ontwikkelen’. Eén dag voordat de Staatscommissie de resultaten rapporteerde, adviseerde een wetenschappelijke commissie aan de Amerikaanse FDA om MDMA niet te registreren als geneesmiddel in de Verenigde Staten. De meningen over deze therapie zijn kennelijk verdeeld.

Al jaren kampt de ggz met ellenlange wachttijden. De hoop is dat verkennende gesprekken dit veranderen, maar volgens twee ggz-instellingen die ermee experimenteren is dat niet het doel.

De staatscommissie MDMA adviseert om een grootschalig medisch onderzoek naar MDMA-ondersteunende therapie te starten bij therapieresistente PTSS. Dat is op dit moment de enige manier om de behandeling beschikbaar te maken binnen de kaders van de wet.

Een op de zes patiënten ontwikkelt ontwenningsverschijnselen na het staken van antidepressiva. Dit beschrijven psychiater Jonathan Henssler en collega’s in Duits onderzoek gepubliceerd in The Lancet.

De Eerste Kamer heeft de Wet integrale suïcidepreventie aangenomen. Deze wet verplicht de rijksoverheid en gemeentes tot het opstellen van structureel beleid ten aanzien van suïcidepreventie.

Deskundigen en leken zijn, althans in het Engels, anders gaan praten over geestelijke gezondheid. Dat blijkt uit een onderzoek van de Australiërs Nick Haslam en Naomi Baes dat is gepubliceerd in het spiksplinternieuwe openaccesstijdschrift PLOS Mental Health.

De inzet van praktijkondersteuners geestelijke gezondheidszorg (POH-ggz) zorgt voor minder behandelingen van patiënten met depressieve klachten binnen de ggz. Dat blijkt uit een Nederlandse studie door promovendus Jesper Dros en collega’s.

‘U hoeft het niet te snappen, u hoeft het niet met me eens te zijn, u hoeft er niet achter te staan. Maar oordeel niet. U weet niet waar een ander tegen vecht. Dat is wat ik mee wil geven. Denk daar eens aan, ook als ik er straks niet meer ben.’ Gisteren overleed Zoraya ter Beek (29).

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) staat nog jaren in de steigers, maar ggz-professionals en -instellingen kunnen al veel doen in de geest van de wet: minder dwang, de rechtspositie van cliënten versterken en de kwaliteit van verplichte zorg verhogen. Dat gebeurt ook, constateert psychiater en jurist Emke Plomp. Zij sprak met ruim 150 cliënten, naasten en professionals van binnen en buiten de ggz.

Zoals veel thema’s in onze samenleving lijkt het debat over euthanasie in de psychiatrie te verzanden in ‘voor of tegen’. Afgelopen maand riep Pia Dijkstra, demissionair minister voor Medische Zorg, ‘dat het heel belangrijk is dat psychiaters minder terughoudend zijn met het beoordelen van euthanasieverzoeken’.

Psychiater en schrijver Erik Rozing brengt in Waanbeelden mensen samen in merkwaardige situaties, die wrang en toch geestig zijn.

20 procent van de kinderen met autisme heeft ten minste één ouder met een psychiatrische diagnose. Kinderen van moeders met psychiatrische problematiek hebben vaker een vorm van autisme dan kinderen van vaders met psychiatrische problematiek. Dit blijkt uit een Zweeds-Fins onderzoek van Weiyao Yin e.a. gepubliceerd in The Lancet Regional Health.

Psychiaters zijn zeer terughoudend om zelf euthanasie toe te passen bij hun patiënten. Het gaat immers om het doden van een lichamelijk gezond persoon. Authanasie, ofwel steun en advies bij zelfeuthanasie, biedt volgens psychiater Johan Havenaar een waardige en minder schuldbeladen uitweg.

Bijna de helft van de psychiaters (in opleiding) ervaart momenteel emotionele uitputtingsklachten en één op de vijf overweegt zelfs om te stoppen met het vak. Dit blijkt uit onderzoek van De Jonge Psychiater.

Het aantal keren dat euthanasie werd verleend aan mensen met een psychiatrische aandoening nam vorig jaar toe met 20 procent, zo blijkt uit de jaarcijfers van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE). Het Expertisecentrum Euthanasie (EE) heeft de indruk dat dit in toenemende mate door de eigen behandelaar wordt verleend.

Geleidelijk afbouwen van onder meer antidepressiva, antipsychotica en benzodiazepines is belangrijk, maar in welk tempo blijft onduidelijk. Dat blijkt uit een review over dit onderwerp van Christiaan Vinkers e.a. in Molecular Psychiatry.

Een recent Nederlands onderzoek werpt nieuw licht op elektroconvulsie­therapie (ect) als behandeling voor depressie. Het toont aan dat ect niet alleen veilig is, maar ook nieuwe hersenverbindingen stimuleert die wellicht bijdragen aan het herstelproces.

Sinds tien jaar is er een kleine speler binnen de specialistische ggz, BuurtzorgT, die bestaat uit zelfsturende kleine wijkgerichte behandel­teams. Zonder managers, met weinig administratie en nauwelijks wachtlijsten. Medisch Contact vroeg twee enthousiaste psychiaters waarom ze juist daar werken.

Hij wordt wel vaker opgenomen op de psychiatrischeopnameafdeling waar ik als psychiater werk. Hij is vriendelijk, maar heel chaotisch. Hij is inmiddels van middelbare leeftijd, maar ziet er toch nog jeugdig uit. Zijn haar is warrig, piekerig, en zijn Italiaanse bruine schoenen zijn al lange tijd niet meer gepoetst. Zijn overhemd steekt uit zijn spijkerbroek.

De Noord-Nederlandse ggz-instelling Lentis gooit het over een andere boeg en richt zich voortaan alleen nog op gespecialiseerde ggz. Hiermee wil Lentis het hardnekkige personeelstekort en de toenemende zorgvraag het hoofd bieden. De keerzijde hiervan is echter wel dat Lentis met de basis-ggz stopt.

Kun je bij patiënten met ernstige depressie binnen een week voorspellen of een antidepressivum zal werken? Met de inzet van kunstmatige intelligentie, hersenscans en klinische gegevens van de individuele patiënt zou dat op den duur mogelijk moeten zijn. Dat laten Maarten Poirot e.a. (Amsterdam UMC, Radboudumc) zien in een studie, verschenen in American Journal of Psychiatry. Maar niet iedereen is overtuigd.

‘In de geschiedenis van de psychiatrie verandert er van alles, is er een voortdurende opeenvolging van geprefereerde behandelmethoden, maar onveranderlijk is de dominante aanwezigheid van dwang’, schrijft Koos Neuvel in De dwangbuis.