Dilemma’s bij stelselwijziging vaccinaties van volwassenen

De GGD’s zijn een logische partij om op termijn álle vaccinaties van volwassenen te laten uitvoeren. Maar met name het overhevelen van de griep- en pneumokokkenvaccinatie brengt dilemma’s met zich mee. Dat blijkt uit een uitvoeringsonderzoek van het RIVM, in opdracht van het ministerie van VWS.

Het verplaatsen van de uitvoering van de griep- en pneumokokkenvaccinatie van de huisarts naar de GGD, ‘is een grote verandering die niet onderschat moet worden’, schrijft het RIVM, samen met de GGD GHOR en de 25 GGD’s. Zo kunnen vooralsnog alleen huisartsen en instellingsartsen een selectie maken van de medische risicogroepen. In ieder geval ziet de Landelijke Huisartsen Vereniging voor zichzelf ‘geen rol in het indiceren en selecteren van de medische risicogroepen als onderaannemer, wanneer huisartsen niet zelf vaccineren’. Het ontwikkelen van alternatieven is voorstelbaar, maar niet op korte termijn voorhanden, schrijft het RIVM. Daarnaast constateert het RIVM dat de huisartsen weinig animo hebben om de griep- en pneumokokkenvaccinatie aan de GGD’s over te dragen, maar tegelijkertijd geen rol voor zich zien bij toekomstige vaccinaties zoals tegen gordelroos. En daarmee kan ‘het versnipperde vaccinatielandschap’ blijven bestaan ‘wanneer de huisarts deze vaccinaties blijft uitvoeren.’ Het RIVM beveelt dan ook verder draagvlakonderzoek aan.

Nabijheid

Een ander dilemma waarover volgens het RIVM moet worden nagedacht is dat GGD’s ‘veel minder (basis)locaties dan huisartsenpraktijken’ hebben, waardoor de afstand tot een vaccinatielocatie voor burgers zal toenemen. Terwijl juist uit onderzoek blijkt, en ook uit de ervaringen met covid-19-vaccinaties, ‘dat nabijheid een positief correlerende invloed heeft op de vaccinatiegraad’. Aan de andere kant zullen GGD-locaties ‘mogelijk juist weer ruimere openingstijden en prikmomenten creëren’ dan de huisartsen, wat weer bijdraagt aan een grotere toegankelijkheid.

Demissionair minister van VWS Pia Dijkstra laat een eventuele vaccinatiestelselwijziging aan een volgend kabinet, schrijft zij in de begeleidende kamerbrief. Ook moet dan worden meegenomen of een dergelijke wijziging betaalbaar is. De aanleiding van het gedane onderzoek zijn eerdere rapporten, onder andere van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, die constateren dat het huidige vaccinatiestelsel in Nederland te complex en te rigide is georganiseerd.