Abortus in Roemenië

De Roemeense speelfilm Vier maanden, drie weken, twee dagen opent met twee studenten die midden in hun examens zitten, maar die zich, zo wordt de kijker geleidelijk duidelijk, op iets heel anders voorbereiden. Gabita is ongewenst zwanger en Otilia is haar vastberaden vriendin. Zij rent van hot naar haar: doet boodschappen, boekt een hotel en legt contact met een zekere heer Bebe. Wat volgt is een uiterst dramatische en aangrijpende geschiedenis, waarin zal blijken dat Otilia letterlijk alles over heeft voor haar vriendin, die abortus wil plegen.

Wat volgt is ook: een haarscherp en zeer waarachtig beeld van de levensomstandigheden onder het bewind van de Roemeense dictator Ceauescu. Hij had in 1966 abortus verboden om het land te voorzien van extra arbeidskrachten. Vrouwen die werden betrapt, stond een zware gevangenisstraf te wachten. Er waren onvoldoende voorbehoedmiddelen, met als gevolg duizenden slachtoffers door onveilige abortus.

De heer Bebe, de ‘abortusarts’, blijkt een uiterst nare en koelbloedige dwingeland die een wel zeer hoge prijs vraagt voor zijn ‘hulp’. De manier waarop regisseur Christian Mungiu de abortus in beeld brengt, getuigt van discretie, maar ook van een groot gevoel voor de emotionele maalstroom waarin de meisjes zijn terechtgekomen. Terwijl Gabita ligt te wachten op de afstoting van de foetus, moet Otilia haar gezicht laten zien op een verjaardagsfeestje. Met meesterhand maakt hij ons aldus deelgenoot van Otilia’s gevoelens.

Mungiu vertelt zijn op ware feiten gebaseerde verhaal zonder te moraliseren, in lang aangehouden shots en met een zeer goed oor voor natuurlijke dialogen. De aanblik van de afgedreven vrucht bleek voor sommige kijkers echter een stijlbreuk of zelfs onaanvaardbaar. Zo was het Vaticaan weer eens (zie ook elders in de deze rubriek: Balanceren tussen leven en dood) furieus en sprak van ‘een schandelijke vertoning’. ‘De makers zien de foetus als afval, niet als een menselijk wezen.’ Maar op het laatste filmfestival van Cannes won de film terecht de Gouden Palm en over het algemeen is hij in Europa en daarbuiten onthaald als opnieuw een ‘humaan meesterwerk’ uit de stal van de moderne Roemeense cinema.

Opnieuw, want eerder dit jaar was er ook al de hier gesig­naleerde Death of Mister Lazarescu, gedraaid door dezelfde cameraman die ook Vier maanden, drie weken, twee dagen opnam.  << HM

Vanaf deze week in de bioscoop.

Link naar de trailer van de film.