Boek: Het bespreken van medische kansen en risico’s - Dirk Ubbink & Dink Legemate (red.)

Het debat over keuzen rond de laatste levensfase en vooral het (te) lang doorbehandelen zette het vraagstuk onlangs weer op de agenda: hoe om te gaan met kansen en risico’s en vooral hoe ze te bepreken met patiënten. Want uitleggen hoe diagnostiek werkt, wat de voor- en nadelen zijn van een bepaalde behandeling, en vooral rekenen met de bijbehorende kansen en risico’s, is geen gemakkelijke opgave. Zoals in de inleiding van Het bespreken van medische kansen en risico’s staat: ‘Vaak denken patiënten en hun dokters dichotoom en allebei zijn ze bang iets over het hoofd te zien.’

Alleen al omdat het vanuit dat gegeven vertrekt, is dit een waardevol boek, waarin vooraanstaande Nederlandse artsen uitgaande van exemplarische casuïstiek ingewikkelde keuzevraagstukken bespreken. Wat bijvoorbeeld te doen met de patiënt bij wie een glioblastoom is ontdekt en die meent dat er in Duitsland een levensverlengende behandeling bestaat à raison van 30.000 euro, die hem in Nederland wordt onthouden? Hoe hem uit te leggen dat de ‘wonderbehandeling’ niet werkt?

Helaas zijn er geen universeel geaccepteerde methoden om kansen en risico’s te presenteren in een begrijpelijke vorm. Eén van de hoofdstukken biedt wel een overzicht van de verbale en visuele mogelijkheden en middelen die artsen nu ter beschikking staan, maar het blijft toch behelpen. Dat risico’s en kansen op verschillende manieren worden gepresenteerd in de oorspronkelijke wetenschappelijke publicaties (denk aan odds ratio’s, numbers needed to treat en relatieve risico’s) helpt ook al niet. Het leidt ertoe dat niet in alle gevallen praktische aanbevelingen volgen die u klakkeloos kunt toepassen. Toch lijkt mij dit een zeer nuttig boek, dat niet alleen aandacht besteedt aan
bovengenoemde kwesties maar bijvoorbeeld ook aan de voors en tegens van screening, voorlichting over erfelijkheid, omgaan met onzekere prognostiek, het bevorderen van therapietrouw en shared decision making. HM

Dirk Ubbink & Dink Legemate (red.), Het bespreken van medische kansen en risico’s, Bohn Stafleu van Loghum, 121 blz., 39,95 euro.